het lichaam(sbeeld)

het lichaam(sbeeld)

De lessen relationele en seksuele opvoeding starten bij de biologische, anatomische kennis. In het werken rond seks(ualiteit) en het lichaam, is het belangrijk dat er wordt stilgestaan bij de anatomische bouw van het lichaam en de verschillende functies. Het begrijpen van je lichaam en de mogelijkheden, zorgt ervoor dat je ook kan ontdekken hoe dat lichaam werkt en wat je er allemaal mee kan doen. 

Bij het spreken over het lichaam en seksualiteit is het belangrijk dat we de juiste termen gebruiken. Zo wordt het woord ‘vagina’ vaak verkeerd gebruikt of focust onze taal op het in stand houden van het taboe: 

Vaak wordt het woord ‘vagina’ gebruikt om te verwijzen naar het geslachtsdeel van personen die bij de geboorte het geslacht vrouw zijn toegewezen. Dit is echter niet volledig correct. De vagina is slechts een deel van het gehele gebied, namelijk de inwendige doorgang die ook fungeert als geboortekanaal en waar menstruatiebloed doorheen stroomt.

Het volledige uitwendige deel wordt de vulva genoemd. De vulva omvat de binnenste en buitenste vulvalippen, de clitoris, de ingang van de vagina en de uitgang van de urinebuis. Het is belangrijk om deze termen goed te begrijpen en te gebruiken, zodat we nauwkeurig en respectvol over het lichaam kunnen spreken.

Bij het spreken over het lichaam is het niet enkel belangrijk om correcte benamingen te gebruiken, maar ook te focussen op sekspositieve taal en minder gebruik te maken van woorden die nietszeggend zijn of het woord ‘schaamte’ bevatten. Focussen op sekspositieve taal zal bijdragen aan een positief zelf-en lichaamsbeeld en kan de schaamte doorbreken. Zo leren we vanaf jonge leeftijd woorden die ons vertellen dat we er niet mogen over praten: schaamhaar, schaambeen, schaamstreek, schaamlippen. Maar eigenlijk is er niets om je voor te schamen en is het iets heel natuurlijks.  

In het lespakket ‘Tussen de lakens OKAN’ kan je gebruik maken van een laken van het vrouwelijk lichaam en een laken van het mannelijk lichaam. Aan de hand van afbeeldingen kan je interactief met jongeren aan de slag rond het lichaam, de verschillende functies en benamingen. 

Bij de lessen rond biologie en anatomische kennis is het gebruik van afbeeldingen en tekeningen een must. We proberen ook steeds in te zetten om realistische tekeningen te gebruiken. Denk bijvoorbeeld aan een genitale zone met beharing, een penis met een moedervlekje of een tekening waarbij de vulvalippen niet identiek even groot zijn. 

TIP

Op de website van The Vulva Gallery of hun Instagrampagina vind je heel wat tekeningen.

Binnen de educatieve box halen we enkele onderwerpen aan die gelinkt kunnen worden aan het thema ‘lichaam’:

Het begrijpen van je lichaam en de mogelijkheden, zorgt ervoor dat je kan ontdekken hoe jouw lichaam werkt en wat je al dan niet fijn vindt. Zo zijn er erogene zones die bij seksuele opwinding en genot een rol kunnen spelen. Bij het onderdeel lesgeven over ‘plezierig vrijen’ gaan we hier dieper op in. 

Seks en menstruatie: er wordt weinig gesproken over seks tijdens de menstruatie maar toch hebben velen hier vragen over en bestaat er veel foutieve informatie over het thema. Bij de gespreksstarter ‘de menstruatiespons’ gaan we hier dieper op in.

Bij het praten over lichaamshygiëne en preventie is het belangrijk om aandacht te besteden aan de zorgen en vragen die leven bij jongeren over (persoonlijke) hygiëne. Rond persoonlijke verzorging en hygiëne van het lichaam, en meer bepaald de genitale zone, bestaan er veel misvattingen en verwachtingen. Met de gespreksstarter ‘intieme zeep’ willen we het gebrek aangaan over het gevaar van het gebruik van geparfumeerde zeep in de genitale zone. Je leest er meer over bij de voorstelling van het de gesprekstarter. Binnen het thema persoonlijke verzorging speelt lichaamshaar een belangrijke rol voor jongeren. Denk bijvoorbeeld aan de druk om schaamhaar, beenhaar en okselhaar te trimmen of verwijderen. Bij de voorstelling van de gespreksstarter ‘scheerschuim’ vind je meer informatie over dit thema. 

Het lichaam van jongeren is in verandering. Daar komen de nodige onzekerheden, vragen en twijfels bij kijken. Via de gespreksstarter ‘het meetlint’, ‘stressbal borst/tepel’ en ‘stressbal balzak’ kan je in gesprek gaan over de onzekerheid rondom de grootte en symmetrie van lichaamsdelen. In werkelijkheid vertonen deze lichaamsdelen natuurlijke variaties en asymmetrie. Dit is vaak nieuwe informatie voor hen. Het erkennen en accepteren van de normale diversiteit van lichaamsdelen kan bijdragen aan een beter zelfbeeld en meer zelfvertrouwen.

Naast het lesgeven over de werking en mogelijkheden van het lichaam, kan er ook aandacht gaan naar lichaamsbeeld, zelfbeeld en schoonheidsidealen.

In de maatschappij leven schoonheidsidealen. Deze veranderen doorheen de tijd en zijn afhankelijk van de plaats waar je opgroeit. Ondanks er diverse percepties van schoonheid bestaan, merken we reclame en op sociale media vaak dezelfde mensen op. Schoonheidsidealen hebben een impact op individuen en de maatschappij. Door te werken rond schoonheidsidealen, stereotypen en lichaamsbeeld zorgen we er samen voor dat de volgende generatie opgroeit met een positief beeld over zichzelf en hun lichaam. 

Om jongeren in alle vrijheid zichzelf te laten uitgroeien tot de persoon die ze willen zijn, is het belangrijk om stil te staan bij hoe ze naar zichzelf en naar de ander kijken. Praten en werken rond thema’s die invloed hebben op de ontwikkeling van een positief zelfbeeld en lichaamsbeeld, dragen bij tot een gezonde, positieve ontwikkeling. Wat opnieuw invloed zal hebben op het aangaan van fijne, respectvolle relaties en de seksuele beleving. 

Op de website van Senosoa vind je concrete tips en educatief materiaal om les te geven over schoonheidsidealen.

TIP

Op de website van Dove vind je het Dove self esteem project. Daar kan je gratis lesmateriaal downloaden om in jouw (klas)praktijk aan de slag te gaan rond schoonheidsidealen, de impact van sociale media en reclame, lichaamsactivisme en het stimuleren van positieve gedragsveranderingen.

Instagrampagina Chair.Chaude of instagrampagina No Babes Agency bieden een tegengewicht aan de perfecte plaatjes. Zij tonen aan dat littekens, acne, lichaamshaar, cellulitis, ... iemand juist uniek maken.

Lesgeven over andere thema’s?