Wat is menstruatiewelzijn?
Menstruatiearmoede wordt door de Vrouwenraad beschreven als “beperkte toegang hebben tot middelen die je nodig hebt om veilig en comfortabel je menstruatie door te komen”. Deze middelen bestaan uit de volgende 3 aspecten: toegang tot producten om bloed op te vangen, goede en veilige sanitaire voorzieningen en kennis over menstruatie.
In het Vlaams onderzoek, uitgevoerd door Caritas in 2019, heeft 12% van de meisjes tussen 12 en 25 jaar aan dat ze ooit niet genoeg geld gehad hebben om menstruatieproducten aan te kopen. Bij meisjes in materiële deprivatie loopt dit op tot 45%. Daarnaast bleef 5% van de meisjes al eens weg van school omdat ze geen geld hadden voor menstruatieproducten. Onderzoek van Always uitgevoerd door No Ties bevestigt deze vaststellingen. In 2012 gaf 1 op de 12 meisjes aan soms geen menstruatieproducten te kunnen kopen door gebrek aan financiële middelen.
Naast de toegang tot producten om het bloed op te vangen, wijst Nederlands onderzoek #Bloedserieus van Plan International (2019) er op dat 41% van de respondenten niet goed wist wat te doen toen zij voor het eerst menstrueerden. Onderzoek van Plan International ‘bloedeerlijk’ bij jongens en mannen geeft 23% van de respondenten aan (helemaal) niet geïnformeerd te zijn over menstruatie.
Menstruatie is ingebed in een culturele context van menstruatieschaamte. Dit dubbel taboe zorgt ervoor dat menstruatiearmoede onzichtbaar blijft en dus hardnekkig is. Uit onderzoek Bloedeerlijk, uitgevoerd in 2022 door Plan International, blijkt dat 55% van de mannelijke respondenten aangeeft dat zij menstruatie vies vinden.
Menstruatie is iets natuurlijk en laat zien dat je lichaam goed functioneert. Toch is er nog steeds een gebrek aan informatie en bestaat er heel wat schaamte. Zo zijn er heel wat eufemismen en leerden we dat menstruatiebloed vies is en daarom best verstopt moet worden. Er zijn verschillende oorzaken die het taboe in stand houden zoals oude denkbeelden, de focus op discretie en verscheidene mythes en stereotypen.
Wis je dat?
Heel wat mensen voelen schaamte over zowel hun menstruatie als de armoede die ermee gepaard gaat. Menstruatiearmoede en – schaamte gaan dus hand in hand. Het heeft een impact op het welbevinden van mensen die menstrueren. Daarom focust de Vrouwenraad op alle facetten van menstruatie door het concept menstruatiewelzijn toe te passen.
Menstruatiewelzijn is het subjectief, objectief, materieel en relationeel welzijn binnen de aspecten verbonden aan de menstruatie en menstruele cyclus. Hierbij worden menstruele gezondheid, ‘menstrual equity’ en kennis van en educatie over menstruatie verhoogd. Daarnaast worden menstruatiearmoede en menstruatieschaamte verminderd (Vrouwenraad, 2023).
Het is duidelijk dat menstruatie niet louter een economische en biologische kwestie is. Het gratis aanbieden van menstruatieproducten is onvoldoende, het is essentieel om ook te investeren in kennis en educatie.